مجلس دانش آموزی

  

 

 

مجلس دانش آموزی ایران در یک نگاه  

 دیروز, امروز, فردا و فرداها جوانان و نوجوانان با ارزش ترین سرمایه های هر جامعه ای بوده, هستند و خواهند بود. از این روست که جوانی را نباید جریان جداگانه ای در حاشیه زندگی اجتماعی تلقی کرد, بلکه باید به آن به عنوان نقطه تحول و دگرگونی و لحظۀ تاریخی باز تولید و دگرگونی اجتماعی نگریست.

هرچند که جوانان و نسل دیروز را می توان همچون نسل امروز به عنوان ثمرۀ باز تولید اجتماعی و در عین حال نیرویی برای تغییر و دگرگونی اجتماعی محسوب کرد, اما جوانان امروز با جوانان دیروز متفاوتند.

این حقیقتی است که پژوهشگران اجتماعی ضمن ارائه آن به آن تأکید می نمایند و معتقدند مسیر تغییرات و تحولات اجتماعی آنچنان بر ویژگیها و شاخصهای روحی و روانی نسل های گذشته و نسل امروز مؤثر واقع شده است که انسانهایی کاملاً متفاوت با منش ها و بینش های متغییر در عرصه های مختلف ظهور و بروز پیدا کرده اند.

این نسل از زاویه ای جدید به مسائل مبتلا به خود می نگرد, زاویه ای که محتمل است اختلاف 180 درجه ای آن با زاویه دید نسل گذشته قابل پذیرش باشد. نگاهی که باید به آن پرداخت, آن را مورد توجه ویژه قرار داد و بستر را برای طرح آن فراهم آورد.

دانش آموزان به عنوان بخشی از این بدنۀ بزرگ, نقش قابل توجیهی در تولید اندیشۀ این نسل و هدایت آن دارا می باشند, توده ای عظیم که عنایت به مشی و تفکرات حاکم بر آنها را می توان با کنکاش در منش نسل نو مترادف دانست.

دانش آموزان خیل عظیمی هستند که از نگاه خاص خود, مطالبات خاصی را دارا می باشند, مطالباتی که باید بستر را به گونه ای فراهم آورد که آزادانه و آگاهانه طرح شده و به صورت جدی پیگیر شوند. باید نسل نو را دریافت و به آنها اعتماد کرد, باید فضاهایی را فراهم نمود تا این بدنۀ بزرگ قابلیتها و توانائیهای خود را در راستای پیگیری مطالبات خود به کار گیرد.

نتایج مطالعات و تحقیقات وسیعی که در عرصه مسایل جوانان صورت گرفته است, نشان می دهد که در اکثر کشورهای جهان گرایش های فراوانی برای اصلاح وضعیت کنونی جوانان وجود دارد و نظام های سیاسی و اجتماعی در پی آن هستند که هر روز بیش از پیش ابعاد مشارکت ایشان را گسترش دهند.

 تعدادی از دولت ها در پی آن هستند که روند حضور جوانان دانش آموز در عرصه مسایل مدنی را عمق بخشیده, لوازم شکل گیری یک جامعه پویا را که وابسته به حضور آحاد اجتماع می باشد فراهم آورند. در گروه دیگری از کشورها که غالباً نیز کشورهای در حال توسعه را در برمی گیرند دولت ها در پی بسترسازی برای تحقق بخشیدن به مطالبات اجتماعی نسل جوان خود می باشند و معتقدند که با محقق کردن مطالبات نسل نوخاسته خواهند توانست لوازم دستیابی به یک جامعه توسعه یافته را فراهم آورند. در این میان روندی دیگر نیز توسط پاره ای سیستم های حکومتی دنبال می شود که حقیقتاً می توان از آن به عنوان بهترین راهکار یاد کرد. روندی که در پی احقاق حقوق جوانان از طریق تقویت نهادهای مؤثر دراین مسیر می باشد, روندی که روز به روز در حال گسترش است و به حضور جدی تر جوانان در هر عرصه ای از طریق این نهادها انجامیده است. از مهمترین این نهادها که پیدایش آنها را می توان به دهه 50 نسبت داد مجالس جوانان می باشند. کارگاههایی برای تمرین عملی دموکراسی, مشارکت و گفتگو که امروز در قریب به اتفاق کشورهای جهان و در سطوح بین المللی, قاره ای, منطقه ای, ملی, محلی و حتی مدرسه ای شکل گرفته اند. پارلمانهای دانش آموزی و جوانان فضاهایی برای کسب مهارتهای شهروندی و قواعد اجتماعی است که سابقه تأسیس آن درایران به فضای اجتماعی پس از انتخابات دوم خرداد 1376 و پیروزی سید محمد خاتمی باز می گردد. باور کردن جوانان و ایجاد عرصه برای حضور فعال ایشان در فرآیندهای اجتماعی که یکی از شعارهای انقلاب اسلامی و از اساسی ترین راهبردهای امام خمینی (ره) بود و در سالهای دهه دوم انقلاب تا حدودی به فراموشی سپرده شد و بستر لازم برای مشارکت جوانان در سرنوشت فراهم نیامد. بستری که روزهای منتهی به انتخابات دوم خرداد سرشار از برنامه ها و شعارهایی بود برای ایجاد معقول و منطقی آن؛ برپائی انتخابات و حضور پررنگ جوانان و خصوصاً نوجوانان دانش آموزی که برای اولین بار تجربه شیرین مشارکت مدنی در عرصه سرنوشت را تجربه می کردند بانی تدوین راهبردی گردید که در وزارت آموزش وپرورش و در قالب برنامه های تدوین شده برا ی تربیت اجتماعی دانش آموزان تجلی یافت. اولین گام با تدوین طرح راه اندازی شوراهای دانش آموزی در مدارس برداشته شد. وزارت آموزش وپرورش تصمیم گرفت در سال تحصیلی 78-1377 در 30 درصد دبیرستانهای کشور با اهدافی همچون ارج نهادن به شخصیت دانش آموزان, استفاده از نظرات و واگذاری مسئولیت به آنان, تقویت و ارتقاء روحیه مشارکت در ابعاد مختلف و ایجاد و تقویت قدرت تصمیم سازی, روحیه همدلی, تعامل فکری و مسئولیت اجتماعی و اجرایی برگزار نماید. طرح با برگزاری انتخاباتی هماهنگ در 30 درصد دبیرستانهای ایران آغاز گردید و نمایندگان منتخب دانش آموزان مدارس برای پیگیری نظرات و پیشنهادات همکلاسی های خود فعالیت خود را آغاز نمودند. همزمان با برگزاری این طرح پروژه ای پژوهشی برای سنجش میزان تأثیرگذاری و اثربخشی این طرح مشارکتی در ارتقای روابط اجتماعی حاکم بر ساختار مدیریتی مدارس با نمونه آماری 2607 نفر از دانش آموزان دبیرستانی برگزار شد. نتایج پژوهش مذکور مؤید این حقیقت بود که 5/93% از مخاطبان با انتخاب گزینه های خوب و خیلی خوب از برگزاری طرح مذکور استقبال نموده بودند, 5/75% برگزاری انتخابات را مثبت ارزیابی نمودند که حاکی از ارزش گذاری بسیار بالای مشارکت اجتماعی دانش آموزان بود, 3/81% اثر انتخابات در تغییر نگرش دیگران را خوب ارزیابی نمودند و 4/93% دانش آموزان انتخابات شوراها را مفید دانستند و 8/90% آنان قشر دانش آموز را واجد صلاحیت برای مشارکت معرفی نمودند. 9/78 درصد معتقد بودند که مشارکت آنان مانع پیشرفت تحصیلی نیست و حدود 90 درصد اظهار نظر کردند که مشارکت اجتماعی به فرآیند یادگیری ایشان آسیبی نمی رساند. نتایج مذکور وزارت آموزش وپرورش را در اجرای طرح مصمم تر نمود به گونه ای که طرح شوراهای دانش آموزی در سال تحصیلی 79-1378 در قریب به 70% مدارس متوسطه به مرحله اجرا درآمد. استقبال بالایی که از طرح به عمل آمد بانی تدوین طرحی برای راه اندازی شوراهای دانش آموزی در سطح شهرستانها و سطح بالاتر استانها نمود. حائزین بالاترین نمایندگان مدارس در قالب مجامع عمومی در مناطق و شهرستانها گردهم آمدند تا اعضای شوراهای دانش آموزی مناطق را انتخاب نمایند و حائزین بالاترین آراء مناطق به استانها رفتند تا در انتخاباتی آزاد نمایندگان خود را برای عضویت در شوراهای دانش آموزی استانها انتخاب کنند. به این صورت بود که شوراهای دانش آموزی در سطوح بالا شکل گرفتند و قریب به 15 هزار دانش آموز منتخب فعالیت خود را در سطوح مختلف آغاز نمودند. میزان استقبال دانش آموزان از این طرح ملی و مشارکت بالای آنها وزارت آموزش وپرورش را به آغاز مطالعات برای راه اندازی مجلس دانش آموزی واداشت. براساس طرحی که پس از مطالعات فراوان تطبیقی و ارزیابی فعالیت پارلمانهای جوانان و دانش آموزی کشورهای مختلف تدوین گردید از هراستان خواسته شد که 8 نفر از منتخبین شورای دانش آموزی استان را ( 4 نفر پسر و 4 نفر دختر) برای شرکت در نشستی که جنبه تأسیسی داشت, مهرماه 1380 عازم تهران نمایند. نمایندگان انتخاب و برای شرکت در نشستی که در ساختمان مجلس شورای ملی سابق ( اولین نماد شورا و پارلمان در ایران ) برپا بود به سمت تهران حرکت نمودند. نشست با سخنرانی سید محمد خاتمی, رئیس جمهوری اسلامی ایران پیرامون ضرورت مشارکت نسل جوان در عرصه سیاستگذاریها و تصمیم گیریها افتتاح شد و نمایندگان منتخب ظرف 3 روز حضور در تهران پیرامون روشهای تأسیس مجلس دانش آموزی با همدیگر به گفتگو پرداختند. و با صدور بیانیه ای ضمن طرح مطالبات خود از مسئولین و متولاین نهادهای اجتماعی خواستار تأسیس رسمی پارلمان دانش آموزی شوند. موضوع تأسیس مجلس دانش آموزی در شورای عالی آموزش وپرورش که عالی ترین جایگاه قانون گذاری پیرامون آموزش وپرورش است مورد بررسی فراوان قرار گرفت و پس از کار کارشناسی فراوان اساسنامه مجلس دانش آموزی تدوین و تصویب شد. براساس اساسنامه مذکور اهداف تأسیس مجلس دانش آموزی به شرح زیراست: ترویج فرهنگ مشارکت جویی، تعاون وهمکاری و مسئولیت پذیری و زمینه سازی برای مشارکت فکری و عملی دانش آموزان در عرصه های مختلف آموزش و پرورش. ترویج فرهنگ گفتگو و مشورت بین دانش آموزان. بهره گیری از نظرات دانش آموزان در اصلاح قوانین و مقررات و طرح و برنامه های مرتبط با آنها. آشنا کردن دانش آموزان با مقوله های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی داخلی و خارجی. تقویت روحیه خودباوری، خود اتکائی و اخلاق اجتماعی. تقویت هویت اسلامی و ایرانی و تحکیم و ترویج ارزشهای انقلاب اسلامی. شورای عالی آموزش وپرورش با قائل شدن نقش و جایگاه مشورتی برای مجلس دانش آموزی وظایف و اختیاراتی به شرح زیر برای مجلس دانش آموزی تعیین نمود. بحث و بررسی پیرامون مسائل و مشکلات دانش آموزان. بحث و بررسی پیرامون مقررات تحصیلی و انضباطی و ارائه طرحها و پیشنهادهای مناسب برای بهبود آن. بحث و تبادل نظر در مورد راهکارهای تقویت تربیت دینی، اخلاقی و اجتماعی دانش آموزان و تقدیر از دانش آموزانی که در زمینه های دینی، اجتماعی، علمی، هنری و سایر زمینه ها فعالیت برجسته ای داشته اند. بحث و بررسی پیرامون چگونگی بهینه سازی روابط بین عوامل انسانی در مدرسه. بحث و بررسی پیرامون برنامه های درسی و فعالیت های فوق برنامه و ارائه پیشنهاد برای غنی سازی آنها. بحث و بررسی پیرامون انتظارات متقابل دانش آموز و خانواده و جامعه و ارائه پیشنهاد برای نزدیک ساختن انتظارات به یکدیگر. اظهار نظر در مورد پیش نویس طرحها و لوایح مرتبط با دانش آموزان که از طریق وزارت آموزش و پرورش، شورای عالی آموزش و پرورش، یا مجلس شورای اسلامی ارجاع می شود. بررسی و تعیین شیوه‏های تکریم و تجلیل دانش آموزان از مقام و منزلت معلم. بحث و بررسی پیرامون مسائل نوجوانان در خصوص کار و آینده شغلی. بحث و بررسی درباره وظایف و حقوق نوجوانان در جامعه، خانواده و مدرسه. بحث و بررسی و پیشنهاد راهکارهای مناسب برای تقویت هویت فرهنگ اسلامی ایرانی دانش آموزان. ارتباط و تبادل تجربیات با مجالس دانش آموزی مشابه در دیگر کشورها. بحث و تبادل نظر در مورد چگونگی مشارکت دانش آموزان در فعالیتهای آموزشی، پرورشی و اجرایی مدرسه. تبصره ـ وزارت آموزش و پرورش و سازمان دانش آموزی پیشنهادهای مجلس دانش آموزی را مورد توجه قرار داده و با فراهم نمودن امکانات اجرایی و قانونی زمینه اجرای آنها را تسهیل خواهند کرد. براساس مصوبه فوق الذکر مجلس دانش آموزی هر 2 سال یکبار با انتخابات آزاد فرآیندی براساس نمایه شماره 1 با انتخاب 150 نماینده تشکیل و با برگزاری 4 نشست رسمی به ایفای وظایف و اختیارات خود اهتمام می نماید. انتخابات اولین دوره رسمی آن با مشارکت قریب به چهار میلیون نفر دانش آموز دوره متوسطه در سه مرحله از تاریخ 25 مهرماه لغایت 5 دی ماه سال 1380 در قالب فرآیندی هم بسته برگزارگردید. مرحله اول انتخابات در تاریخ 25 مهرماه در 18609 دبیرستان برگزار و اعضاء شوراهای دانش آموزی مدارس انتخاب شدند. پس از برگزاری این مرحله شورای سیاستگذاری انتخابات تشکیل و با تدوین دستورالعمل اجرایی انتخابات و جدول سهمیه بندی استانها, متناسب با جمعیت دانش آموزی دوره متوسطه ستاد انتخابات را در دبیرخانه مجلس دانش آموزی تشکیل داد و ستاد مذکور از طریق دو بازوی اجرایی و نظارتی خود که شامل: هیأت اجرایی انتخابات مرکب از مدیران اجرایی, پشتیبانی, رسانه ای که, جمعاً 203 نفربودند و هیأت نظارت بر انتخابات که مرکب از معتمدین, نمایندگان مجلس شورای اسلامی, نماینده شورای عالی آموزش و پرورش, نماینده معاونت نظری و مهارتی و اعضاء دوره مؤسسان مجلس دانش آموزی که جمعاً 145 نفر بودند نسبت به طراحی مکانیزم اجرای فرآیند انتخابات نظارت نمودند. هفته دوم و سوم آذرماه, انتخابات در 710 حوزه انتخابیه درکلیه مناطق, نواحی و شهرستانها با مشارکت قریب به 19 هزار نفر از منتخبین شوراهای دانش آموزی مدارس با حضور 1420 نفر از ناظرین دانش آموز در کمال صحت برگزار و از4260 نفر شرکت کننده,2130 نفردختر و 2130 نفر پسر برای عضویت در شوراهای دانش آموزی مناطق انتخاب گردیدند. پس از اجرای انتخابات, نظرات ناضرین و گزارشهای واصله در هیأتهای استانی مورد بحث و بررسی قرار گرفت. مباحثات به تأیید انتخابات 690 حوزه انتخابی انجامید, انتخابات 19 حوزه نیازمند اصلاح شناخته شد و انتخابات یک حوزه انتخابیه ابطال گردید. مرحله سوم انتخابات که ایجاد فضایی برای تشکیل پارلمانهای استانی بود در 29 حوزه انتخابیه با پیام ریاست محترم جمهوری برگزار گردید. در این مرحله 1420 نفر از منتخبین مدارس در قالب مجامع عمومی شوراهای دانش آموزی استانها گردهم آمدند تا نسبت به انتخاب شورای دانش آموزی استانها و نمایندگان مجلس دانش آموزی اهتمام نمایند. 232 نفر عضو شورای دانش آموزی استانها و از میان ایشان 150 نفر حائزین بالاترین آراء به عنوان نمایندگان مجلس دانش آموزی انتخاب شدند لازم به ذکر است که 4 نفر از 150 نفر منتخب فوق الذکر نماینده اقلیت های رسمی کشور- ارمنی, یهودی, آشوری و زرتشتی- می باشند که از طریق برگزاری انتخابات در استانهای اصفهان, تهران, آذربایجان غربی, یزد انتخاب و معرفی گردیدند. همچنین سازمان آموزش و پرورش استثنایی یک نماینده جهت حضور در پارلمان در ستاد برگزاری مجلس دانش آموزی معرفی نمود که موردتأئید قرار گرفت. شایان به ذکر است که اعتبار نامه نمایندگی 81 پسر و 66 دختر برای عضویت در پارلمانی که 6/44 درصد آن را دختران, 4/55 درصد آن را پسران تشکیل می دهند به تصویب رسیده است. از نکات قابل توجه این دوره از انتخابات, حضور و کسب آرای قابل توجه توسط دانش آموزان شهرستانهای کوچک و مناطق محروم می باشد, به گونه ای که 107 نفر از اعضاء که به عبارتی 4/74 درصد از جمعیت پارلمان را تشکیل می دهند- از شهرستان های کوچک و 6/26 درصد از مراکز استان ها انتخاب شدند.

 

 

 

  مجلـس جوانـان نهـادی فـراگیـر  

نگاهی اجمالی به جایگاه مجلس جوانان در کشورهای مختلف  

  

  مقدمه:   

 پیشرفت های بشری در سده های اخیر, دستاوردهای متعددی در ابعاد علمی, فرهنگی, سیاسی و اجتماعی به همراه داشته است؛ به نحوی که توانسته است دروازه های توسعه و پیشرفت را به روی جهانیان بگشاید. توسعه و تجهیز منابع انسانی و اهتمام به امور جوانان, به عنوان سرمایه ی پایدار, و تلاش همه جانبه برای جلب مشارکت و اعتماد آنان به عنوان سرمایه های آینده ی هرکشور از جمله ی این دستاوردها بوده است. یکی از تجارب مؤثر و موفق عصر حاضر, تشکیل مجلس با جوانان و یا برای جوانان است. این اقدام بیش از 60 سال قدمت دارد و در حال حاضر تقریباً در همه ی کشورهای توسعه یافته و در بسیاری از کشورهای در حال توسعه, مجلس جوانان شکل گرفته است. نخستین مجلس جوانان به طور رسمی در سال 1963 در ایالت کویین لند, ایالات متحدۀ آمریکا تأسیس شد. 160 جوان از سرتاسر ایالات متحده برای حضور در این مجلس که دو هفته به طول انجامید حاضر شدند و این مراسم در شورای قانونگذاری مجلس "کویین لند" برگزار شد. این تجربه سپس به کشورهای استرالیا, انگلستان, ایتالیا, فرانسه, سوییس, ژاپن, سنگاپور, هندوستان, نیوزلند, ایران, لبنان, تایلند و بسیاری از دیگر کشورهای جهان منتقل شد. گرچه شروع این اقدام از کشورهای توسعه یافته بود؛ اما در طی کمتر از دو دهه این تجربه به کشورهای در حال توسعه نیز منتقل شد؛ به نحوی که حتی در برخی از کشورهای اسلامی مانند ایران مجلس جوانان در قالب دانش آموزی در سال 2001 و در سطوح مدرسه ای, منطقه ای, استانی و در پایان ملی با مشارکت نزدیک به چهار میلیون دانش آموز متوسطه با انتخاباتی آزاد شکل گرفت و با حضور سیدمحمد خاتمی رئیس جمهوری اسلامی ایران افتتاح شد و هم اکنون دومین دوره آن در حال فعالیت است. و یا در لبنان, مجلس جوانان از توفیق نسبتاً بالایی برخوردار است و در حال حاضر این مجلس هر سه ماه یک بار با حضور رئیس مجلس لبنان تشکیل می شود و با جوانان تبادل نظر می گردد. هم اینک در بیش از 110 کشور جهان, مجلس جوانان با اشکال دولتی و غیردولتی, دانش آموزی و جوانان به طور عام تشکیل شده است که از میان مجالس مذکور, حداقل 28 مجلس اختصاص به دانش آموزان دارد. اول - مجالس جوانان کارکردها و راهبردها 1- مجالس آموزشی جوانان: این مجالس با کارکردهای آموزشی و به منظور آشنایی جوانان با وظایف مجالس قانون گذاری, اعم از نحوه و روند تصویب قوانین, تشکیل می شوند و از این طریق اعضای مجلس جوانان از نزدیک با چرخه گردش کار مجلس و عملکرد نمایندگان آن آشنا می شوند. 2- مجالس مشورتی جوانان: تعدادی از مجلس جوانان جهان به عنوان مجمع مشورتی نهادهای مرتبط با امور جوانان فعالیت می نمایند, مصوبات این مجالس لازم الاجرا نبوده و صرفاً به ارایه راهبرد در زمینه های ارجاعی و یا مبتلا به جامعه جوان کشورها می پردازند. نمونه این گونه تشکل ها را می توان در کشورهایی نظیر استرالیا, انگلستان و ایران دید. 3- مجالس جوانان در قالب NGO های بزرگ: اعم فعالیت های این مجالس در چارچوب خدمات عمومی, برگزاری سمینارها و نشست ها به منظور جلب مشارکت جوانان در کشورهایی است که سطح مشارکت جوانان در آنها پایین است. مجلس جوانا سوئیس از این نوع است این مجلس با ترتیب دادن منوهای گروهی موجبات آشنایی با فرهنگ و تمدن کشورهای مختلف را برای اعضای خود فراهم می آورد. 4- مجالس جوانان قانون گذار: در برخی از کشورها به دلیل تجارب موفق مجلس جوانان, حق قانون گذاری نیز به این مجالس اعطاء شده و چارچوب این قانون گذاری تنها در حوزه مسایل جوانان می باشد. کشورهایی نظیر آمریکا, استرالیا و کانادا از این نوع مجالس جوانان برخوردارند. با توجه به مطالعات تطبیقی انجام شده, مهم ترین کارکرد مجالس جوانان, کارکرد آموزشی و تربیتی است. بالا بردن روحیۀ اعتماد به نفس, تقویت روحیۀ خود باوری, ایجاد فرصت برای جوانان به منظور مشارکت در مسایل مهم کشور و جهان, ایجاد امکان برای بیان بلاواسطۀ مسایل جوانان از سوی خود آنان, ترویج فرهنگ گفتگو در میان دولتمردان, اطلاع رسانی مناسب دربارۀ وضعیت جوانان, آماده سازی جوانان برای ورود به دنیای بزرگسالان و پذیرفتن مسئولیت های مهم اجتماعی, از مهم ترین کارکردها و نتایج تشکیل مجالس جوانان در دهه های اخیر بوده است. دوم- مروری بر روند شکل گیری و اهداف مجالس جوانان جهان نحوۀ شکل گیری مجالس جوانان در کشورهای مختلف, به شرح زیر است: الف- در برخی از کشورها, انتخاب اعضای مجلس به صورت آزاد و از طریق مدارس انجام می شود. در مدارس, افراد واجد شرایط کاندیدا می شوند و دانش آموزان نمایندگان خویش را از میان آنان انتخاب می نمایند. در مرحلۀ بعد, اعضای مجلس از میان نمایندگان مدارس مختلف انتخاب می شوند. انتخابات مجلس جوانان انگلستان تقریباً بدین نحو برگزار می شود, با این ویژگی که در این کشور, این اقدام توسط مؤسسه ای خاص انجام می شود؛ انتخابات از چارچوب استانداردی برخوردار است. هرفرد جوانی در محدودۀ سنی معین می تواند در این انتخابات شرکت نماید. عمدۀ فعالیت اعضای مجلس جوانان انگلستان, بحث و تبادل نظر دربارۀ مسایل مختلف می باشد. صدور قطعنامه ها و بیانیه ها نیز در حیطه ی فعالیت های این مجلس است. گردش کار مجلس جوانان انگلستان, مشابه مجلس اعیان انگلستان است این مجلس در زمینه های آموزشی و مسایل جوانان و موضوعاتی همچون محیط زیست ابراز نظر می نماید. ادارۀ مجلس و نظارت بر آن توسط حزب و کابینه انجام می شود و اعضای مجلس قدرت تصمیم گیری دارند. ب- در برخی از کشورها مانند لبنان, مجلس جوانان توسط نمایندگان مجلس ملی تشکیل می شود. بر این اساس, نمایندگان مجلس می توانند با انتخاب یک جوان زیر 25 سال از حوزۀ انتخابیۀ خود و معرفی وی به مجلس ملی, اعضای مجلس مشورتی جوانان را در کشور تشکیل دهند. در نتیجه, شیوۀ تشکیل مجلس جوانان, به یک معنا انتصابی است. هرچند ممکن است برخی از نمایندگان برای گزینش این قبیل افراد از انتخابات آزاد در حوزۀ انتخابیۀ خود بهره گیرند. ج- شیوۀ سهمیه ای, شکل دیگری از نحوه ی تشکیل مجالس جوانان است. بر این اساس, اعضای مجلس جوانان را ترکیبی از اعضای سازمان ها و نهادهای مرتبط با امور جوانان, اعم از دولتی یا غیردولتی تشکیل می دهند و انتخابات آزاد وجود ندارد. این ترکیب که به نحوی نمایندۀ همۀ افکار و آرای مربوط به امور جوانان می باشد, از جامعیت و فراگیری بسیار بالایی برخوردار است و می توان گفت که تبلور واقعی آرا و عقاید جوانان یک کشور است. گرچه وجود چنین مجالسی ممکن است امر تصمیم سازی و همکاری در تدوین قوانین را با کندی مواجه نماید, اما هم نشینی این اعضا با یکدیگر, تبادل اطلاعات و تجارب و نشست های متعدد آنان با همدیگر, دارای فواید فراوانی است که نمی توان به سادگی از آن گذشت. مدل پارلمان جوانان اروپا ( EYP) تقریباً متأثر از الگوی مذکور است. پارلمان جوانان اروپا در سال 1987 میلادی در «فونتن بلوی فرانسه» بنا نهاده شد. این پارلمان تجربۀ بی نظیری را برای جوانان اروپا که مایلند در ساختن اروپای آینده نقش داشته باشند, فراهم می کند. پارلمان جوانان اروپا, ترکیبی از دانش آموزان مدارس, دانشجویان دانشگاه ها و جوانان علاقه مند به عضویت در پارلمان می باشد. هدف اصلی پارلمان, ارتقای سطح آموزش جوانان اروپایی و در اختیار قرار دادن فهرستی به جوانان 16 تا 22 ساله برای حضور در یک تجربۀ عملی مثبت آموزشی است. این پارلمان طرح آموزشی متناسب با نیازهای جوانان ساکن اروپا را فراهم آورده است تا بتوانند با افکار و فرهنگ های سایر ملل آشنا شوند؛ به تفاوت ها احترام بگذارند؛ راهکارهایی را به یکدیگر بیاموزند و دلایل همکاری های بین المللی را درک نمایند. این پارلمان نهادی است که در آن جوانان اروپایی می توانند عقاید خود را عاری از انگیزه های سیاسی ابراز نمایند. در این پارلمان دانش آموزان اروپایی به حضور هر چه بیشتر در این فرآیند دمکراتیک و انجام طرح های فردی با تفکری مستقل و آزاد ترغیب می شوند. پارلمان جوانان اروپا هرسال دو یا سه جلسۀ پنج روزه را برپا می دارد که هر کدام از جلسات در کشوری خاص برگزار می شود. هم چنین حداقل 4 کشور همیشه به عنوان ناظر حضور دارند. این پارلمان دانش آموزان, دانشجویان, استادان و معلمان کشورهای اروپایی را گرد هم جمع می کند. د- در برخی از کشورها, مجالس جوانان به دلیل پایین بودن روحیه ی مشارکت مردم, به صورت داوطلبانه و در قالب NGO ها و از طریق تکمیل فرم شکل می گیرد. کنگره ی جوانان تبت که برا ی تجدید استقلال تبت تلاش می کند, از این نوع است. سازمان استقلال طلب « تبت » (TYL) بزرگترین و فعال ترین سازمان غیردولتی « تبت » است و در سراسر جهان, بیش از 15000 عضو دارد. TYL دراکتبر سال 1970 تحت سرپرستی مرد مقدسی به نام « دالای لاما » شروع به کار کرد. نخستین اعضای این مجلس, گروهی از جوانان تبتی بودند که دوره های تحصیلی مدرن و سنتی را طی کرده بودند. اهداف و مقاصد این سازمان عبارتند از: از خود گذشتگی برای اعتلای کشور و پیشرفت جامعه, با بهره گیری از راهنمایی ها و رهنمودهای « دالای لاما » و اجرای قوانین مذهبی و دنیوی تبت؛ حفظ وحدت ملی؛ حفظ مذهب و فرهنگ و سنت های واحد تبتی و تلاش برای استقلال تبت. کنگرۀ جوانان تبت از طریق تأسیس نمایندگی های مستقیم و غیرمستقیم در مناطق گوناگون جهان و اطلاع رسانی دربارۀ تهاجم چین و انتشار کتب, نشریات و گزارش های گوناگون درباره ی تبت در سطح جهانی, برای حفظ استقلال تبت کوشش می کند. سوم- مروری بر اهداف تشکیل مجالس جوانان: برخی از فعالیت های مجالس جوانان در سطوح مختلف, چنین است: الف- ایجاد روحیه خودباوری در جوانان برای این که بتوانند در جامعه ابراز وجود نمایند و کسب اطمینان از این که توسط همسالان خود حمایت خواهند شد. آشنا ساختن جوانان با نظام انتخابات, تشویق دانش آموزان به طرح نظرات و پیشنهادهای خود از دیگر کارکردهای مجالس جوانان است. همکاری های متقابل مجلس دانش آموزی با مدرسه, باعث ایجاد زمینۀ لازم برای گسترش آگاهی های دانش آموزان می شود. ترویج فرهنگ مشارکت جویی, تعاون, همکاری و مسئولیت پذیری در قالب فعالیتهای گروهی و جمعی از دیگر اهداف راهبردی تأسیس مجالس جوانان می باشد. چرا که مجالس جوانان فضا و فرصت مناسبی برای گفتگو و مفاهمه جمعی بین نسلی است که آینده بشریت را رقم خواهد زد. چهارم- مجالس جوانان و کشورهای در حال توسعه : امروز در کشورهای در حال توسعه شور و شوق خاصی برای ایجاد تغییرات در روابط اجتماعی ایجاد شده است و به راهکارهای مشارکت جوانان و نوجوانان در عرصه های مدیریتی جامعه اندیشیده می شود. کشورهای مذکور پرورش روح شهروندی مبتنی بر دموکراسی را در گرو تأسیس نهادهای مدنی جوانان و علی الخصوص مجالس جوانان جستجو می کنند. به گونه ای که در کشورهای دموکراتیک نو رسیده ای همچون گرجستان, جمهوری مولداوی و اسلوونی پارلمانهای جوانان به صورت جدی شکل گرفته اند. در تیمور شرقی چند روز پیش از استقلال در ماه مه 2002 پارلمان دانش آموزی تشکیل شد تا بتواند توصیه های خود را به دولت جدید تقدیم کند. در سال 2000 در آلبانی پارلمانهای منطقه ای جوانان به صورت پروژه هایی آزمایشی در استانهای اشکودر و جیروکاستر راه اندازی شد, پارلمانهایی که تأثیرات مثبت راه اندازی آنها بانی گسترش پارلمان به چهار ناحیه دیگر در سال 2001 انجامید و تا سال 2002 حدود 80 درصد آلبانی را در برگرفت. انتخابات این پارلمان هر 2 سال یک بار انجام می شود و هر پارلمان دو هفته یکبار تشکیل جلسه می دهد. همه پارلمانهای منطقه ای به منظور تشکیل اجلاس سالانه در پایتخت کشور تیرانا, گردهم می آیند و مسائل خود را با نمایندگان بزرگسال پارلمان ملی در میان می گذارند. از جمله ابتکارهای این پارلمان مبارزه با کاوش برای یافتن نفت در تالاب نارتس که از لحاظ زیست محیطی بسیار ارزشمند است بود. در تایلند بیش از 200 نماینده جوان, از جمله نوجوانان دچار معلولیت, از مدارس هر 76 استان, به مدت 3 روز در پارلمان ملی خود گردهم آمدند و پیرامون مسائل متعدد به بحث, شناسایی و تبادل نظر پرداخت به گونه ای که وصول گزارش پارلمان مذکور به هیأت دولت تایلند باعث شد تا مشارکت جوانان به عنوان یکی از سیاستهای دولت اتخاذ گردد. یا در اردن, دانش آموزان حدود 3500 نماینده را انتخاب می کنند تا در 18 کنفرانس جداگانه که در سطح استانداری ها برای بحث و تبادل نظر پیرامون امور مؤثر در زندگی جوانان تشکیل می شوند شرکت نمایند. این نمایندگان به نوبه خود 350 نماینده را برای شرکت در کنفرانس ملی انتخاب می کنند. این کنفرانس ملی طرحی جدید برای پارلمان کودکان و نوجوانان تهیه و سپس 120 عضو آن را انتخاب می کند. اعضای منتخب مانند نمایندگان پارلمان بزرگسالان برای چند سال در جایگاه نمایندگی ایفای وظیفه می نمایند.  

 

 

 

«آیین ‏نامه تشکیل مجلس دانش ‏آموزی»  

  مقدمه:  

در اجرای ماده 24 آیین ‏نامه اجرایی مدارس مصوب ششصد و پنجاه و دومین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش مورخ 20/5/79، شورای دانش‏ آموزی مرکزی که در این مصوبه «مجلس دانش ‏آموزی» نامیده می‏شود براساس این آیین‏ نامه تشکیل خواهد شد.

 

ماده 1ـ اهداف  

1. ترویج فرهنگ مشارکت‏ جویی، تعاون و همکاری و مسئولیت‏ پذیری  و زمینه ‏سازی برای مشارکت فکری و عملی دانش‏ آموزان در عرصه ‏های مختلف آموزش و پرورش.

2. ترویج فرهنگ گفت و گو و مشورت بین دانش‏ آموزان.

3. بهره ‏گیری از نظرات دانش‏ آموزان در اصلاح قوانین و مقررات و طرح و برنامه ‏های مرتبط با آن‏ها.

4. آشنا کردن دانش‏ آموزان با مقوله‏ های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی داخلی و خارجی.

5. تقویت رویحه خودباوری و خوداتکایی و اخلاق اجتماعی.

6. تقویت هویت اسلامی و ایرانی و تحکیم و ترویج ارزش‏های انقلاب اسلامی.

 

ماده 2ـ وظایف و اختیارات  

1. بحث و بررسی پیرا مون مسائل و مشکلات دانش‏ آموزان در مدارس.

2. بحث و بررسی پیرامون مقررات تحصیلی و انضباطی و ارائه طرح‏ها و پیشنهادهای مناسب برای بهبود آن.

3. بحث و تبادل نظر در مورد راهکارهای تقویت تربیت دینی، اخلاقی و اجتماعی دانش‏ آموزان و تقدیر از دانش ‏آموزانی که در زمینه‏ های دینی و اجتماعی، علمی، هنری و سایر زمینه‏ ها، فعالیت‏های برجسته ‏ای داشته‏ اند.

4. بحث و بررسی پیرامون چگونگی بهینه ‏سازی روابط بین عوامل انسانی در مدرسه.

5. بحث و بررسی پیرامون برنامه‏ های درسی و فعالیت‏های فوق برنامه و ارائه پیشنهاد برای غنی ‏سازی آن‏ها.

6. بحث و بررسی پیرامون انتظارات متقابل دانش‏ آموز و خانواده و جامعه و ارائه پیشنهاد برای نزدیک ساختن انتظارات به یکدیگر.

7. اظهار نظر در مورد پیش‏نویس طرح‏ها و لوایح مرتبط با دانش ‏آموزان که از طریق وزارت آموزش و پرورش، شورای عالی آموزش و پرورش یا مجلس شورای اسلامی ارجاع می‏شود.

8. بررسی و تعیین شیوه‏ های تکریم و تجلیل دانش ‏آموزان از مقام و منزلت معلم.

9. بحث و بررسی پیرامون مسائل نوجوانان در خصوص کار و آینده شغلی.

10. بحث و بررسی درباره وظایف و حقوق نوجوانان در جامعه، خانواده و مدرسه.

11. بحث و بررسی و پیشنهاد راهکارهای مناسب برای تقویت هویت فرهنگ اسلامی ایرانی دانش ‏آموزان.

12. ارتباط و تبادل تجربیات با مجالس دانش ‏آموزی مشابه در دیگر کشورها.

13. بحث و تبادل نظر در مورد چگونگی مشارکت دانش‏ آموزان در فعالیت‏های آموزشی، پرورشی و اجرایی مدارس.

تبصره‏ : وزارت آموزش و پرورش و سازمان دانش‏ آموزی پیشنهادهای مجلس دانش‏ آموزی را مورد توجه قرار داده و با فراهم کردن امکانات اجرایی و قانونی، زمینه اجرای آن‏ها را تسهیل خواهند کرد.

 

ماده 3ـ ترکیب اعضاء  

تعداد اعضای مجلس دانش ‏آموزی 150 نفر است که متناسب با جمعیت دانش‏ آموزی استان از میان دانش‏ آموزان عضو شوراهای دانش ‏آموزی مدارس دوره متوسطه بر اساس شیوه ‏نامه‏ای که به تأئید وزیر آموزش و پرورش می‏رسد انتخاب خواهند شد.

تبصره ـ عضویت در مجلس دانش ‏آموزی افتخاری است و دوره آن دو سال خواهد بود.

 

ماده 4ـ مجلس دانش ‏آموزی هیأت رییسه خواهد داشت که اعضای آن توسط مجلس دانش‏ آموزی و با رعایت آیین‏ نامه داخلی انتخاب خواهند شد.

تبصره ـ وزیر آموزش و پرورش برای اعضائ هیئت رئیسه به عنوان مشاوران دانش‏ آموزی  وزیر ابلاغ صادر می‏کند.

 

ماده 5ـ دبیرخانه مجلس دانش‏ آموزی  

مجلس دانش ‏آموزی دبیرخانه‏ ای خواهد داشت که در سازمان دانش‏ آموزی مستقر خواهد شد و وظایف آن به شرح زیر خواهد بود:

1. تهیه و تنظیم آیین‏ نامه‏ داخلی مجلس و تقدیم آن به مجلس دانش ‏آموزی جهت تأیید.

2. تهیه پیش‏نویس طرح‏ها و برنامه‏ ها برای بحث و بررسی در مجلس دانش ‏آموزی.

3. برنامه ‏ریزی برای تشکیل جلسات و دعوت از اعضاء و مدعوین.

4. پیگیری تصمیم‏های متخذه مجلس دانش ‏آموزی.

5. برنامه ‏ریزی برای آشنا کردن اعضاء مجلس با آیین‏ نامه تشکیل مجلس دانش ‏آموزی، آیین ‏نامه داخلی و کمیسیون‏های مجلس.

6. انجام امور خدماتی، رفاهی و پشتیبانی برای برگزاری جلسات سالیانه. 

تبصره ـ ابلاغ رییس دبیرخانه مجلس توسط رییس سازمان دانش ‏آموزی پس از هماهنگی با وزیر آموزش و پرورش صادر می‏شود. رییس دبیرخانه علاوه بر مسئولیت دبیرخانه به عنوان رابط وزارت آموزش و پرورش و مجلس دانش ‏آموزی در جلسات مربوط شرکت خواهد کرد.

 

سایر موارد:  

ماده 6ـ مجلس در هر دوره 4 نشست رسمی به فاصله حدود 6 ماه از هم خواهد داشت.

 

ماده 7ـ مجلس برای اجرای وظایف خود می‏تواند نسبت به تشکیل کمیسیون‏های تخصصی اقدام کند.

 

ماده 8ـ مسئولین آموزش و پرورش با دعوت هیئت رییسه مجلس در جلسات حضور می‏یابند و در صورت عدم امکان حضور، شرکت نماینده آن‏ها در جلسات مذکور الزامی خواهد بود. 

 

 

 

 انتخابات  

 

  

انتخابات اولین دوره رسمی مجلس دانش آموزی با مشارکت غریب به 4 میلیون دانش آموز در مقطع متوسطه طی  سه مرحله از 25 مهرماه لغایت 5 دی ماه 1380 در قالب فرآیندی هم بسته برگزار گردید. مرحله اول انتخابات 25 مهرماه توسط معاونت آموزش و پرورش نظری و مهارتی در18809 دبیرستان برگزار و اعضاء شوراهای دانش آموزی مدارس انتخاب شدند.

پس از برگزاری این مرحله, شورای سیاست گذاری انتخابات تشکیل و با تدوین دستورالعمل اجرایی انتخابات و جدول سهمیه بندی استان ها, متناسب با جمعیت دانش آموزی دوره متوسطه ستاد انتخابات را در دبیرخانه مجلسدانش آموزی تشکیل داد.

ستاد مذکور از طریق دو بازوی اجرائی و نظارتی خود:

الف- هیأت اجرایی انتخابات مرکب از مدیران اجرائی, پشتیبانی و رسانه ای, متشکل از جمعاً 203 نفر,

ب - هیأت نظارت بر انتخابات مرکب از معتمدین ( نمایندگان مجلس شورای اسلامی, نماینده شورای عالی آموزش و پرورش, نماینده معاونت نظری و مهارتی و اعضای دوره گذشته مجلس دانش آموزی جمعاً 145نفر ) نسبت به طراحی مکانیزم و اجرای فرآیند انتخاب, نظارت نمود. هفته دوم و سوم آذرماه انتخابات در 710 حوزه انتخابیه به کلیه مناطق, نواحی و شهرستان ها با مشارکت غریب به 19 هزار نفر از منتخبین شوراهای دانش آموزی مدارس با حضور 1420 نفر از ناظرین دانش آموز در کمال صحت برگزار و 4260 نفر, (2130 نفر دختر و 2130 نفر) پسر برای عضویت در شوراهای دانش آموزی مناطق انتخاب گردیدند. پس از اجرای انتخابات نظرات ناظرین و گزارش های واصله در   هیأت های استانی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و مباحثات بر تأیید انتخابات 690 حوزه انتخابیه انجامید. انتخابات 19 حوزه نیازمند اصلاح شناخته شد و انتخابات یک حوزه انتخابیه ابطال گردید.

مرحله سوم انتخابات که به منظور ایجاد فضایی برای تشکیل پارلمان های استانی بود در 29 حوزه انتخابیه با پیام ریاست محترم جمهوری  جناب آقای خاتمی برگزار گردید. در این مرحله 1420 نفر از منتخبین مناطق در قالب شوراهای  دانش آموزی استان ها گردهم آمدند تا نسبت به انتخاب اعضای شورای دانش آموزی استان ها و نمایندگان مجلس دانش آموزی اهتمام نمایند. 232 نفر عضو شوراهای دانش آموزی استان ها و از میان ایشان150 نفر حائزین بالاترین آراء به عنوان نماینده مجلس دانش آموزی انتخاب شدند. لازم به ذکر است 4 نفر از 150 منتخب فوق الذکر نماینده          اقلیت های مذهبی یهودی, ارمنی, آشوری و زرتشتی می باشند که از طریق برگزاری انتخابات دراستان های اصفهان, تهران, آذربایجان غربی و یزد انتخاب و معرفی گردیده اند. همچنین سازمان آموزش و پرورش استثنایی یک نماینده جهت حضور در پارلمان به ستاد برگزاری مجلس دانش آموزی معرفی نمود که مورد تأئید قرار گرفت.

لازم به ذکر است براساس نظر هیأت نظارت مرکزی به علت تخلف از شیوه نامه اجرایی انتخابات و معرفی 3 نفر از دانش آموزان پیش دانشگاهی در یکی از حوزه های انتخابیه, نمایندگی ایشان در مجلس دانش آموزی لغو گردیده و دراین حوزه انتخابات میان دوره ای برگزار خواهد شد.

شایان ذکر است که اعتبار نامه نمایندگی 81 پسر و 66 دختر برای عضویت در پارلمانی که 6/44 درصد آن را دختران, 4/55 درصد آن را پسران, تشکیل می دهند به تصویب رسیده است از نکات قابل توجه این دوره  از انتخابات, حضور و کسب آرای قابل توجه توسط دانش آموزان شهرستان های کوچک و مناطق محروم می باشد به گونه ای که 107 نفر از اعضاء که به عبارتی 4/74 درصد از جمعیت پارلمان را تشکیل می دهند از شهرستان های کوچک و 6/26 درصد از مراکز استان ها انتخاب شده اند.

147 دانش آموز ایرانی آمده اند تا ضمن طرح دیدگاهها, برنامه ها و اندیشه های خود از حقوق و مطالبات 18 میلیون جوان دانش آموز دفاع کنند.  

 

 

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد